پیش بینی آینده نگری کودک ممکن است؟ پرسشنامه تفکر آینده نگر
آینده نگری چیست؟
آینده نگری، که به عنوان تفکر در مورد آینده شناخته می شود، به طور منحصر به فرد در انسان وجود دارد. آینده نگری به ما امکان می دهد رویدادهای آینده را شبیه سازی و پیش بینی کنیم، با توجه به احساسات ناشی از این رویدادها، برنامه ریزی کنیم که آیا می خواهیم به سمت آنها برویم یا از آنها اجتناب کنیم، و اقدامات مناسب برای هدایت آینده خود انجام دهیم. در اصل، آینده نگری بخش کلیدی چیزی است که ما را انسان می کند و با امکانات نامحدود آینده پیوند نزدیکی دارد.
در اینجا برخی از ویژگی های یک آینده اندیش خوب یا آینده پژوه آورده شده است:
برای آینده‌نگران خوب غیرمعمول نیست که آنقدر روندی را بررسی کنند که فراموش کنند سفرشان از کجا شروع شد. به عبارت دیگر، اگر در حین بررسی روندها احساس می کنید گم شده‌اید، احتمالاً این کار را درست انجام می دهید!
شجاعانه عمل کردن
فکر کردن و عمل کردن بر روی تصورات از آینده، شجاعت می خواهد. ما به‌عنوان انسان، تغییر را رد می‌کنیم و آینده مترادف با تغییر است. یک آینده‌نگر خوب باید تشخیص دهد که بینش هایی که به اشتراک می گذاریم باعث می شود دیگران احساس ناراحتی کنند، اما در همان ناراحتی است که رشد رخ می دهد.
از تنوع استقبال کردن
آینده نگری یک تمرین گروهی است. همه ما سوگیری ها و فرضیاتی داریم که بر اساس جهان بینی و نقشه های ذهنی ما هدایت می شوند. کاوش در آینده در کنار مجموعه متنوعی از همتایان تضمین می کند که فیلترهای اطلاعاتی خود را به چالش می کشیم.
وصل کردن موارد به هم
صرفا جمع آوری اتفاقات کافی نیست. یک آینده نگر خوب باید آنها را برای کشف الگوها به هم وصل کند. هیچ چیز در چشم انداز کنونی ما به تنهایی وجود ندارد و روندها نیز از این قاعده مستثنی نیستند. برای درک مراحل بعدی، باید تلاقی روندها را تجزیه و تحلیل کنیم و الگوهایی که آنها را شکل می‌دهند درک کنیم.
چندگانه فکر کردن
یک اصل اصلی آینده‌نگری استراتژیک این است که آینده‌ای مشخص و ثابت پیش روی ما نیست. به عنوان یک آینده‌نگر خوب، باید بتوانیم به جای پیش بینی خطی و ثابت، به آینده های چندگانه و همزمان فکر کنیم. توانایی در نظر گرفتن مسیرهایی فراتر از آینده ی محتمل تر به ما این امکان را می دهد که استراتژی های قوی و انعطاف پذیری ایجاد کنیم که بدون توجه به آینده ای که ظاهر می شود موفق خواهند بود.
پیش بینی آینده نگری کودکان
طبق پژوهش های انجام شده، آینده نگری در طیف وسیعی از عملکردهای روزمره از جمله پیشرفت تحصیلی (به عنوان مثال، تدبیر از قبل برای به بهترین نحو گذراندن امتحانات نهایی)، عملکرد اجتماعی (یادآوری تولد دوست صمیمی) و برنامه ریزی مالی (صرفه جویی در هزینه برای تامین نیازهای آینده) کاربرد دارد. بنابراین، واضح است که نتایج مثبت و منفی تفکر آینده نگر کودکان تا بزرگسالی ادامه مییابد.
مقیاس تفکر آینده نگر کودکان
پرسشنامه ی مقیاس تفکر آینده نگر کودکان توسط مازاچووسکای و مهی در سال ۲۰۲۰ تدوین شده است. این پرسشنامه توسط والدین تکمیل میشود و جهت ارزیابی تحول شناخت آینده نگر کودکان طراحی شده است. در این پرسشنامه ۵ عامل مورد سنجش قرار می گیرد: پس‌انداز و صرفه‌جویی، به تاخیر انداختن لذت، برنامه‌ریزی ، آینده‌نگری رویدادی، حافظه آینده‌نگر.
پرسشنامه بومی سازی شده برای کودکان ایرانی
دکتر سعید صادقی و همکارانش در پژوهشکده علوم شناختی و مغز دانشگاه شهید بهشتی، ویژگی‌های روانسنجی مقیاس تفکر آینده‌نگر کودکان را در دانش آموزان ایرانی مقطع ابتدایی مورد بررسی قرار دادند. و در جستجوی پاسخ به این سوال بودند که آیا این مقیاس تفکر آینده‌نگر کودکان دارای روایی و پایایی مناسب جهت استفاده برای کودکان ایران است یا خیر.
نتایج مربوط به پایایی این مقیاس نشان داد که ضرایب پایایی به دست آمده به لحاظ روانسنجی برای تمام خرده مقیاس‌ها و کل مقیاس بالا بود. همچنین، همبستگی تمام خرده مقیاسهای تفکر آینده نگر با نمرة کل مقیاس مطلوب بود؛ بنابراین، میتوان گفت که این ابزار از همسانی درونی مطلوبی برخوردار است.
در مجموع دکتر صادقی و همکارانش نتیجه گرفتند که مقیاس تفکر آینده‌نگر کودکان از پایایی بالایی جهت سنجش عملکردهای شناختی مربوط به آینده‌نگری در کودکان ایرانی برخوردار است.
اهمیت انجام این مطالعه
همانطور که در این مطلب به اثرات بلندمدت و چندجانبه توانمندی آینده‌نگری کودکان اشاره شد، سنجش و ارزیابی به موقع، میتواند چشم‌انداز ارزشمندی از این توانمندی مهم شناختی در اختیار پژوهشگران، درمانگران و متخصصین امور آموزشی قرار دهد.
پیشنهاد برای تحقیقات آینده
به طورکلی، بر اساس یافته‌های حاصل از این پژوهش در خصوص روایی و پایایی مقیاس تفکر آینده‌نگر کودکان میتوان گفت که این مقیاس ابزار مناسبی برای سنجش شناخت آینده‌نگر در کودکان مقطع ابتدایی در جامعه ایرانی است و میتواند ماهیت چندبعدی تفکر آینده‌نگر را مورد سنجش قرار دهد. دکتر صادقی و همکارانش پیشنهاد می‌کنند در پژوهشهای آتی از این ابزار برای بررسی ارتباط شناخت آینده‌نگر با کفایت شخصی، تحصیلی و اجتماعی کودکان ایرانی و مشکلات احتمالی تفکر آینده‌نگر در گروه‌های بالینی استفاده شود.
