کنترل تکانه یا مهاری در دخترها بهتر است یا پسرها؟ تفاوت های سنی به ما در این مورد چه میگویند؟
کنترل تکانه یا مهاری عمل سرکوب فعال توجه و پاسخ های خودکار به چیزی است، مانند نادیده گرفتن محرک های نامربوط، نادیده گرفتن یک حواس پرتی، یا کنترل یک پاسخ معمولی. افرادی که در کنترل تکانه یا مهاری مشکل دارند به راحتی حواسشان پرت می شود، تکانشگر هستند و تحت تأثیر محرک های حواسپرتی به نظر می رسند. مشکلات مربوط به کنترل مهاری اغلب در کودکان مبتلا به ADHD، محدودیت های شنوایی قابل توجه و اختلالات مبتنی بر ژنتیک شناسایی می شود. کودکانی که از کنترل مهاری خوبی برخوردارند در مهارت‌های روزمره مانند منتظر ماندن در نوبت، حفظ تمرکز و کمتر تکانشی بودن بهتر هستند.
چگونه کنترل مهاری با افزایش سن توسعه می یابد؟
در سنین پایین، کنترل مهاری بسیار دشوار است، زیرا کودکان پیش دبستانی بیشتر در معرض عوامل حواس پرتی در محیط هستند. با این حال، در اوایل کودکی، بهبود نیز چشمگیر است، زیرا توانایی به تأخیر انداختن لذت لحظه ای، افزایش می یابد. کودکان پیش دبستانی اغلب رضایت فوری را به مزایای طولانی مدت انتظار ترجیح می دهند، در حالی که کودکان دبستانی احتمال بیشتری دارد که انتخاب سودمند را انجام دهند. کنترل مهاری زمانی رشد می کند که کودکان توانایی برقراری ارتباط ذهنی با حال و آینده را ایجاد کنند. دوره دیگری از رشد سریع در دوران نوجوانی وجود دارد، زیرا قشر جلوی مغز رشد می کند.
کنترل مهاری در اوایل زندگی با پیامدهای مثبت در بزرگسالی مرتبط است. تحقیقات نشان داده است که کودکان ۳ تا ۱۱ ساله که کنترل مهاری بهتری داشتند در نوجوانی کمتر احتمال دارد که انتخاب های پرخطر داشته باشند و احتمال سلامت جسمی و روانی بهتر و درآمد بیشتری داشته باشند. تحقیقات همچنین نشان می دهد که کودکان مبتلا به کنترل مهاری در بزرگسالی شادتر بودند.
کنترل مهاری و اهمیت توجه به آن در سنین مختلف
کنترل مهاری، به عنوان یک عملکرد اجرایی اصلی (EF)، به توانایی مهار یا سرکوب یک پاسخ غالب به نفع یک پاسخ هدفمند اشاره دارد. این توانایی در پایان سال اول زندگی ظاهر می شود و در طول دوره های کودکی به رشد خود ادامه می دهد. کنترل مهاری یک عملکرد شناختی کلیدی در تمایز رشد معمولی و غیر معمول کودک است. و نقش مهمی در آسیب شناسی روانی رشد دارد. اختلالات در کنترل مهاری به طور مداوم با مشکلات رفتاری مرتبط با اختلالات عصبی رشدی مانند اختلال نقص توجه بیش فعالی (ADHD) مرتبط است.
سن مدرسه دوره شدید رشد شناختی است و در این سال ها پیشرفت در بسیاری از جنبه های عملکرد اجرایی مانند کنترل مهاری به وضوح قابل مشاهده است. درک روندهای مرتبط با سن برای کنترل مهاری در سالهای اولیه مدرسه به دلیل ارتباط آنها با یادگیری در مدرسه و رشد رفتاری و اجتماعی مهم است.
در حال حاضر روندهای مرتبط با سن برای کنترل مهاری در سنین دبستان نامشخص است. در واقع، اطلاعات بیشتر در مطالعات توسعه کنترل مهاری که بر ۶ سال اول زندگی متمرکز شده اند، در دسترس است. این مطالعات نشان داده اند که کنترل مهاری به سرعت بین ۳ تا ۶ سالگی توسعه می یابد. با این حال، تعداد کمی از محققان به توسعه کنترل مهاری در سال های اولیه مدرسه پرداخته اند.
در مطالعه ای جدید که توسط دکتر سعید صادقی و همکارانش انجام شده است بررسی کنترل مهاری در روندهای مرتبط با سن و تفاوت‌های مربوط به جنسیت در سنین دبستان (۷ تا ۱۲ سال) مورد بررسی قرار گرفته است.
نتایج نشان داد که بین دختران و پسران در دقت و زمان واکنش در بازداری توجهی، رفتاری و حرکتی تفاوت معناداری وجود ندارد.
این یافته مطابق با مطالعات قبلی است که نشان می دهد کنترل مهاری با جنسیت ارتباطی ندارد.
به عنوان مثال، در یک مطالعه که در سال ۲۰۱۶ توسط Solianik و Brazaitis انجام شد هیچ تفاوت جنسیتی در مقادیر میانگین توانایی های توجه نشان داده نشد. در مقابل، در مطالعه دیگری در همان سال ۲۰۱۶ منصوری و همکارانش تفاوت معنی داری بین زن و مرد گزارش کردند.
اگرچه نتایج این مطالعه با نتایج مطالعات دیگر متفاوت است، با این وجود می توان استدلال کرد که این تضاد ممکن است به دلیل طراحی تحقیق باشد. در مطالعه منصوری و همکارانش، محققان اثرات یک مدل رویکرد توانبخشی (تمرین برای مهار) و یک عامل زمینه‌ای برجسته در تأثیرگذاری بر شناخت (موسیقی) را بر روی توانایی زنان و مردان برای انجام تستی که مستلزم مهار پاسخ های آغاز شده یا برنامه ریزی شده بود بررسی کردند. این طرح کاملاً با آنچه صادقی و همکارانش انجام داده بودند متفاوت بود و این اختلاف در یافته ها می تواند به همین دلیل باشد.
تفاوت کنترل مهاری در سنین مختلف
علاوه بر این، نتایج بررسی آن ها نشان داد که عملکرد بازداری حرکتی تا سن هشت سالگی افزایش یافته است، در حالی که از سن ۸ تا ۱۱ سالگی تفاوت معنی داری وجود ندارد. سپس این عملکرد از ۱۱ تا ۱۲ سالگی به طور قابل توجهی کاهش یافته است.
بارزترین نتیجه ای که از داده ها به دست می آید این است که توسعه کنترل مهاری در سنین مدرسه از یک روند غیرخطی پیروی می کند. نتایج مطالعه دکتر صادقی و همکارانش شباهت‌های زیادی با یافته‌های مطالعه ای که توسط LeonCarrion و همکارانش در سال ۲۰۰۴ انجام شده دارد که نشان می‌دهد تداخل در گروه‌های سنی ۶ تا ۹ سال افزایش یافته و سپس از حدود ۱۰ سال به ۱۷ سال کاهش یافته است. این الگوی رشدی عملکرد کنترل مهاری در کودکان سنین مدرسه با الگوی بلوغ قشر فرونتال یا پیشانی مغز سازگار است. به خوبی شناخته شده است که در مقایسه با سایر قسمت های مغز، لوب فرونتال بلوغ طولانی مدت بیشتری دارد و تا سنین اولیه مدرسه ادامه دارد.
ارتباط لوب پیشانی مغز با کنترل مهاری
به طور گسترده اعتقاد بر این است که قشر جلوی مغز (PFC) به عنوان منبع کنترل بازدارنده بر سایر نواحی مغز عمل می کند. و دیده شده است که آسیب لوب فرونتال باعث اختلال در کنترل مهاری می شود. هرچند مکانیسم های اساسی آن نامشخص است.
نتایج مقاله به طور خلاصه
در مجموع، این مطالعه رشد غیرخطی کنترل مهاری را در کودکان در دو سال اول مدرسه نشان داد. علاوه بر این، هیچ تفاوت جنسیتی در شاخص های کنترل تکانه یا مهاری مشاهده نشد. این مطالعه در درجه اول تلاشی برای افزایش درک ما از الگوی رشد کنترل مهاری بود. هرچند نتایج این مطالعه باید با حجم نمونه بزرگتر در مطالعات آینده تأیید شود. همچنین، برای استفاده از الگوهای مختلف برای ارزیابی کنترل مهاری در طول مراحل رشد، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
اگر می خواهید این مقاله را کامل مطالعه کنید به لینک زیر مراجعه کنید:
