تاثیر تلویزیون و موبایل بر کودکان دارای اوتیسم و ارتباط با مشکلات خواب و تغذیه
هم کودکان نوروتیپیک و هم کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) به سادگی مجذوب تلویزیون و موبایل می شوند. والدین و مراقبان کودک از وسایل دیجیتال برای بازی یا تعامل با فرزندان خود از طریق فیلم، بازی ها و برنامه های تلفن همراه استفاده می کنند. با این حال، هنگامی که کودک بدون مراقبت با این وسایل دیجیتال رها شود، ممکن است تهدیداتی در انتظار او باشد.
تحقیقات گزارش کرده اند که درصد بیشتری از افراد مبتلا به اوتیسم در زمان آزاد خود در مقایسه با همسالانشان با ابزار دیجیتال تعامل دارند. همچنین، کودکان مبتلا به اتیسم تمایل زیادی به استفاده طولانی مدت از دستگاه های دیجیتال دارند، در نتیجه منجر به وابستگی بالا به صفحه نمایش میشود (منبع).
اوتیسم چیست؟
اوتیسم یک اختلال عصبی رشدی است که بر بسیاری از جنبه های زندگی تأثیر می گذارد.
اوتیسم را می توان در یک طیف پویا تجربه کرد و بر مواردی مانند روابط اجتماعی، عملکرد اجرایی، هماهنگی حرکتی، پردازش حسی و گفتاری تأثیر می گذارد.
استفاده بیش از حد از ابزار دیجیتال و معایبی که در پی دارد
قرار گرفتن بیش از حد در معرض صفحه نمایش یا استفاده نامناسب از دستگاه های دیجیتال می‌تواند اثرات منفی برای کودکان مبتلا به اوتیسم ایجاد کند.
وقتی این کودکان وابستگی بالایی به صفحه نمایش دارند، ممکن است علاقه خود را به فعالیت های دیگر مثل یادگیری یا حتی بازی کردن از دست بدهند. و وقتی زمان بازی کردن با همسالانشان و اسباب بازی هایشان می شود، ممکن است ارتباط مورد انتظار را برقرار نکنند(منبع).
علاوه بر این، گذراندن زمان زیاد در معرض صفحه نمایش نیز با تحریک بیش از حد (توسط نورها و رنگ‌ها)، اختلال در خواب، دامنه توجه کم و مشکلات در تنظیم هیجانی همراه است.
چنین مسائل خاصی در آینده در صورت عدم مداخله زودهنگام منجر به مشکلات بزرگتری خواهند شد، مانند اینکه چگونه مشکلات تنظیم عاطفی ممکن است منجر به پرخاشگری شود. علاوه بر این، به دلیل ماهیت بی تحرک نشستن یا دراز کشیدن در حین استفاده از وسایل دیجیتال، سطح فعالیت بدنی کمتر روزانه، رشد حرکتی را مهار می کند.
همچنین، در مورد بازی‌ها یا ویدیوهای غیرتعاملی، فرصت کمتری برای تعامل با دیگران وجود خواهد داشت که می‌تواند بر رشد مهارت‌های اجتماعی و گفتاری تأثیر بگذارد.
آیا استفاده زیاد از ابزار دیجیتال با مشکلات خواب و تغذیه در کودکان دارای اوتیسم ارتباطی دارد؟
در پژوهشی که به تازگی توسط دکتر حمیدرضا پوراعتماد، دکتر سعید صادقی و دکتر رضا شروین بدو انجام شده است، این سوال دنبال شده بود که آیا این تمایل و استفاده زیاد از ابزار دیجیتال در کودکان مبتلا به اوتیسم می تواند در خواب و تغذیه آنها نیز اختلال ایجاد کند؟ این فرض توسط مطالعات پیشین صورت گرفته برای بررسی تاثیر وسایل دیجیتال بر خواب و تغذیه حمایت می شد. نتایج این تحقیق در سال ۲۰۲۱ در ژورنال روانشناسی کاربردی منتشر شده است.
استفاده از موبایل، تبلت و تلویزیون و مشکلات خواب در کودکان
در معرض صفحه نمایش بودن قبل از خواب می تواند کودک را تحریک کند. نور آبی تلویزیون، صفحه نمایش کامپیوتر، تلفن همراه و تبلت ممکن است سطح ملاتونین را سرکوب کرده و خواب‌آلودگی را به تاخیر بیندازد.
کودک ممکن است وسوسه شود تا دیروقت بیدار بماند تا با ابزار دیجیتال بازی کند و نتایج پژوهش دکتر پوراعتماد و همکارانش نیز نشان داد کودکان مبتلا به اتیسم که از وسایل دیجیتال بیشتر استفاده میکردند، دیرتر به خواب می رفتند.
و این ممکن است ویژگی های خاصی از وضعیت آنها را بدتر کند، مانند رفتارهای تکراری، که به نوبه خود می تواند به خواب رفتن را حتی دشوارتر کند.
با توجه به این حلقه بازخورد مخرب، مشکلات خواب یکی از نگرانی ها برای خانواده هایی است که با اوتیسم دست و پنجه نرم می کنند. اما تاکنون، این مورد کم تر مورد مطالعه قرار گرفته بوده است.
این مطالعه و دیگر برررسی های انجام شده اهمیت آموزش والدین کودکان مبتلا به اوتیسم برای سبک زندگی مناسب برای جلوگیری از چالش های مشکلات خواب در کودکان مبتلا به اوتیسم را نشان می دهد.
آیا این کمبود خواب عواقبی هم دارد؟
شواهد زیادی وجود دارد که خواب کم می تواند ویژگی های اوتیسم مانند مهارت های اجتماعی ضعیف را تشدید کند. کودکانی که به اندازه کافی نمی خوابند، اغلب رفتارهای تکراری شدیدتری دارند و مشکلات بیشتری برای دوست یابی نسبت به سایر افراد در این طیف دارند.
یک مطالعه در سال ۲۰۰۹ نشان داد که کودکان مبتلا به اوتیسم که مشکلات خواب دارند بیش فعال تر هستند و نسبت به کسانی که خوب می خوابند به راحتی حواسشان پرت می شود.
اما این ابزار دیجیتال چگونه می توانند تغذیه کودکان مبتلا به اتیسم را نیز دچار مشکل کند؟
این سوال دیگری بود که در پژوهش ذکر شده توسط دکتر پوراعتماد و همکارانش پیگیری شد. دوران خردسالی از نظر رشد روانی و جسمانی اهمیت ویژه ای دارد. کودک تلاش می کند برای کسب استقلال و کم شدن تسلط والدینش، شروع به تنهایی غذاخوردن کند، که می تواند کار مادر را سخت کند. علاوه بر این، کودکان اتیستیک علایق محدود و تکراری دارند که می توان نمودش را در عادات غذاییشان هم دید.
عادات غذایی نامناسب در کودکان مبتلا به اوتیسم
عادات نامناسب تغذیه ای در کودکان را احتمالا دیده اید. کودکانی که غذا دادن به آنها دشوار است و تعامل مادر و کودک به چالش کشیده می شود.
مثال ها شامل موارد زیرند:
- خوردن انواع محدودی از غذاها
- اجتناب از غذاخوردن
- منفی کاری و لجبازی در هنگام غذاخوردن
- آهسته غذا خوردن
- فریاد کشیدن و عصبانی شدن
افراد اوتیستیک معمولاً رفتارهای غذایی غیرعادی دارند، به طوری که حدود ۷۰٪ از کودکان اوتیستیک با غذا خوردن مشکل دارند(منبع).
افراد اوتیستیک ممکن است به بافت، ظاهر، بو یا صدای غذاها حساس باشند، که می تواند منجر به بیزاری از غذا شود. جنبه های اجتماعی غذا خوردن (مانند نشستن پشت میز با دیگران، منتظر ماندن تا پایان کار دیگران) نیز می تواند چالش برانگیز باشد. همچنین ممکن است مشکلات فیزیکی مانند مشکلات جویدن یا بلع یا مشکلات گوارشی وجود داشته باشد که خوردن را به تجربه ای غیر لذت بخش تبدیل می کند.
بسیاری از این علائم و رفتارها معمولاً در افراد مبتلا به اختلالات تغذیه ای دیده می شود، بنابراین محققان به دنبال درک بیشتر رابطه و شیوع اوتیسم در افراد مبتلا به اختلالات تغذیه ای و برعکس هستند.
در پژوهش انجام شده، خردسالان مبتلا به اتیسم که از وسایل دیجیتال بیشتر استفاده می کردند، مشکلات تغذیه بیشتری داشتند، اما علت آن چه می تواند باشد؟
طبق گفته نویسندگان این مطالعه، علائق محدود و تکراری کودک منجر به عادات غذایی نامناسب میشود. والدینی که عملکرد نامطلوبی دارند بیشتر احتمال دارد که از این وسایل با هدف آرام کردن گریه های آزاردهنده و پایان دادن به قشقرق کودک استفاده کنند.
روشن کردن وسایل دیجیتال هنگام غذا دادن به خردسال باعث بی توجهی نسبت به نوع و مقدار غذایی که میخورد میشود و با گذشت زمان کودک به غذاخوردن مقابل وسایل دیجیتال عادت میکند.
برای خواندن کامل این مقاله به لینک زیر مراجعه کنید:
