مداخلات رفتاری والدمحور برای درمان رفتارهای اضافه در کودکان دارای اختلال طیف اُتیسم: یک مرور نظام‌مند

مداخلات رفتاری والدمحور برای درمان رفتارهای اضافه در کودکان دارای اختلال طیف اُتیسم: یک مرور نظام‌مند
چکیده

زمینه و هدف: یکی از مشکلات کودکان دارای اختلال طیف اُتیسم، رفتارهای اضافه است که نسبت به بسیاری از برنامه­های آموزشی-توانبخشی مقاومند. به نظر می­رسد که مداخلات رفتاری والد-محور شیوه­ای موثر برای فائق شدن به این مشکلات باشد، هرچند که این شیوه­ها به درستی معرفی نشده­اند. هدف از انجام این مطالعه، مرور سیستماتیک این مطالعات و نتایج اولیه و ثانویه آنها، تحلیل مولفه­های درمان رفتاری والد-محور و بررسی ضرورت گسترش این برنامه­ها در خانواده­های ایرانی است.

مواد و روش: پژوهش حاضر از نوع مطالعات مروری نظامند است. جامعه‌ی آماری شامل مقالات معتبر در پایگاه­های داده­های داخلی Sid و Magiran در بازه­ زمانی ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۷ و پایگاه­های خارجی Medline، PubMed، Springer، Science Direct،Online library،PsycINFOT  در بازه زمانی ۲۰۰۰- ۲۰۱۷ برای مرور مطالعات مداخلات رفتاری والدمحور بر رفتارهای اضافه اختلال اُتیسم بود.

کد اخلاقی: این مطالعه با کد اخلاق ۱۰۱۳/۹۷ در کمیته اخلاق پژوهش­های زیستی دانشگاه شهید بهشتی به تصویب رسیده است.

یافته‌ها: نتایج مطالعات بیانگر تاثیر مثبت درمان رفتاری والد-محور بر روی رفتار اضافه چون رفتارهای تکراری، بی­­قراری (چرخش خلقی، پرخاشگری، خودجرحی)، پژواک گویی و رفتارهای مخرب بود (نتایج اولیه). همچنین این مداخلات سبب بهبود رفتارهای انطباقی کودکان و کارکردهای والدین چون خودکارآمدی، سبک والدگری و مشکلات روانشناختی شده بودند (نتایج ثانویه). مولفه­های برنامه­های درمانی شامل انواع مداخلات پیامد-محور (چون توقف پاسخ و باز راهنمایی)، مداخلات پیشایند-محور الف (چون طراحی برنامه روزانه) و مداخلات پیشایند-محور ب (چون غنی­سازی محیط با بازی) بودند. ۳ مطالعه دارای قطعیت شواهد متوسط و ۶ مطالعه دارای قطعیت شواهد بالا بودند.

نتیجه­ گیری: نتایج این مطالعه حاکی از اثربخشی مداخلات رفتاری والد-محور بر رفتارهای اضافه در کودکان دارای اُتیسم است. مطالعات آینده باید بر جامعیت تمامی مولفه­های اثربخش در برنامه رفتاری والد-محور و امکان قابلیت اجرای مداخله در مکان­های مختلف تاکید داشته باشند. پیشنهاد می­شود در داخل کشور نیز برنامه­های درمانی والد-محور در مورد رفتارهای اضافه کودکان دارای اُتیسم طراحی گردد.

اسماعیل شیری

نظرات بسته شده است.